TY - JOUR ID - 153472 TI - الگویی برای تحلیل جایگاه تزیینات در خانۀ سنتی ایرانی JO - مطالعات میان‌رشته‌ای معماری ایران JA - ISIA LA - fa SN - AU - آب رون, نسترن AD - دانشجوی دکتری معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 1 IS - 1 SP - 153 EP - 162 KW - تزیینات KW - خانه KW - معماری ایرانی KW - زیبایی‌شناسی KW - الگوی تزیینات DO - 10.22133/isia.2022.153472 N2 - گذار از خانۀ سنتی به آپارتمان امروزی بر تمامی وجوه کیفی خانه در سطوح کالبد، عملکرد، ساختار، معنا و فرهنگ معیشت مؤثر بوده ‏است. تزیینات در کالبد خانه نیز دستخوش دگرگونی‌ شده است و امروزه به‌عنوان عاملی الحاقی و با هدف زیبایی ظاهری به اثر معماری افزوده می‏شود. این در حالی است که بنابر اصل پرهیز از بیهودگی و مردم‏واری در معماری سنتی، تزیینات علاوه‌بر جنبه‏های زیبایی‏شناسانه از قابلیت‏های عملکردی، ساختاری، معنایی و فرهنگی برخوردار است و در دو سطح درونی و بیرونی با زمینۀ خود ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط چندلایه، ضمن پرهیز از بیهودگی و تبدیل تزیینات به هنر کاربردی، بستری برای عدم فرسایش زمانی اثر فراهم می‏کند. بنابراین، لازم است مطالعات دقیق‏تری پیرامون این قابلیت‏های چندگانه و بازنگری در جایگاه تزیینات در معماری امروز صورت گیرد. هدف از این پژوهش طراحی الگویی برای تحلیل جایگاه تزیینات در خانۀ ایرانی است که به جستاری دقیق‏تر در سطوح گوناگون این مفهوم خواهد انجامید. پرسش اصلی این است که تزیینات، به‌منزلۀ نمود بیرونی، تحت تأثیر کدام مؤلفه‏های درونی است و چگونه قابلیت‏های چندگانۀ آن در سطوح گوناگون مکمل یکدیگرند؟ در این پژوهش کیفی، با روش استدلال منطقی و بر اساس مطالعات اسنادی، الگویی طراحی شده است که بنابر آن، تزیینات به‌منزلۀ یک نمود بیرونی زیبایی‏شناسانه، تحت تأثیر عوامل درونی متعددی قرار می‌گیرد، در سطوح عملکرد، ساختار، معنا و فرهنگ، قابلیت‏های درونی آن تشدید می‌شود و با چهار مؤلفۀ نوع ترکیب، ضرورت، ارتباط با حامل و حالت ارجاعی در سه مقیاس خرد (ارتباط با خود)، میانه (ارتباط با حامل) و کلان (ارتباط با بستر) کنترل‌شدنی است. ازاین‌رو این نگرش به تزیینات، ضمن حمایت از نمود بیرونی و زیبایی‏شناسانه، وجه محتوایی عمیق‏تری را منتقل می‏سازد، گذر زمان موجب فرسایش محتوایی اثر نمی‏شود بلکه ارزش روزافزون و جاودانگی آن را در پی دارد و این مهم یکی از عوامل اصلی موقتی‌نبودن اثر است. UR - https://isia.usc.ac.ir/article_153472.html L1 - https://isia.usc.ac.ir/article_153472_ed34c69285fa70419b2896d77868ed75.pdf ER -