TY - JOUR ID - 153474 TI - ریاضیات فضا و تجلی وحدت در مسکن بومی اصفهان (دورۀ قاجار) JO - مطالعات میان‌رشته‌ای معماری ایران JA - ISIA LA - fa SN - AU - لطیفی, محمد AU - مهدوی‌نژاد, محمدجواد AD - پژوهشگر فرادکتری گروه معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران؛ عضو هیئت علمی گروه معماری و طراحی شهری، واحد نائین، دانشگاه آزاد اسلامی، نائین، ایران AD - استاد گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 1 IS - 1 SP - 1 EP - 16 KW - وحدت و کثرت KW - سازمان فضایی KW - نحو فضا KW - نظام توده و فضا DO - 10.22133/isia.2022.153474 N2 - توحید، بنیادی‌‏ترین اصل اعتقادی دین اسلام، بیانگر اعتقاد انسان به وحدت هستی است. از نگاه هنرمند قدسی، آنچه دارای هستی است باید به نحوی مبدأ سرمدی خود را جلوه‌‏گر سازد. معماری نیز از این قاعده مستثنا نبوده و یکی از ابعاد کیفیت فضایی در آن، شاخص‏ وحدت و کثرت است. وحدت زمانی که به زبان معماری درمی‌‏آید در مفاهیمی چون مرکزیت، کانون‌گرایی، قرینه‏‌سازی، محوربندی، تناسب و هماهنگی متجلی می‏‌شود که نمود بارز آن در ساختار فضایی خانه‏‌های ایرانی مشهود است. مفاهیمی که با نگاهی جامع‌‏نگر در قالب ریاضیات فضا می‌‏توان با کشف آن در فضای قدسی و تسری آن به فضای معماری معاصر، سنت گذشته را در زمان حال به فعلیت درآورد و میراثی ارزشمند برای آینده خلق کرد. رویکرد پژوهش پیش رو کمّی است و با راهبرد ترکیبی توصیفی ‌ـ تحلیلی در نمونه‏‌های موردی و استدلال منطقی، با استفاده از تکنیک نحو فضا، به تحلیل نظام فضایی (تعریف فضا، ترکیب و تمایز) و نسبت‏ میان توده و فضا در مسکن بومی قاجار اصفهان می‌‏پردازد. یافته‏‌های پژوهش نشان می‌‏دهد معماری ایرانی ـ اسلامی، به‌‏عنوان جلوه‌‏گاه تحقق امر قدسی در سازمان فضایی، از طریق توازن در نسبت‌‏های عددی و ارتباطات فضا، اصل وحدت و کثرت را در سازمان فضایی متجلی نموده است و از این میان، فضای تهی حیاط نقش بسیار مهمی در هم‌‏پیوندی دیگر فضاها ایفا می‌‏نماید و در ارزش‏‌های انتخاب و کنترل با دیگر فضاها تفاوت معناداری دارد. UR - https://isia.usc.ac.ir/article_153474.html L1 - https://isia.usc.ac.ir/article_153474_0513c3239dc22c749cfa3714bb335159.pdf ER -