مقایسۀ تطبیقی نظام آفرینش با نظام معماری سنتی و معاصر ایران از منظر اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، ایران

2 مدرس گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

چکیده

با راه‏یابی معماری مدرن در ایران اسلامی دورۀ قاجار و گسترش آن در دوره‏های بعد تا به امروز، نظام ساخت معماری در ایران که پیش از آن بر اساس اصول و روش‏های مطابق با معیارهای اسلامی ـ ایرانی بود دچار دگرگونی شد. نزول شرایط آسایش انسان در ساخت‏وسازهای شهری، عدم‏رعایت تناسبات، فرهنگ، اعتقادات و دستبرد همه‏جانبه در محیط طبیعی خدادادی، دستاورد معماری معاصر در ایران است. از طرفی نظام آفرینش، با جاى‏دادن هر انسانی بر روی زمین، ساختمان وجودش را طورى ترکیب می‏کند که با محیط زندگى خود سازگار شود و محیط زندگى وی را طورى ترتیب می‏دهد که مانند دایه‏ای با مهر و عطوفت پرورشش دهد و تمامی گنجینه‏های زیر زمین و روى زمین و همۀ سرمایۀ نیروى خود را در راه آسایش و آرامش خاطر وى به‏کار می‏بندد. آنچه در این نوشتار اهمیت دارد، به‏علت کامل و جامع‏بودن نظام آفرینش جهان به دست قدرت خداوند و برای دستیابی به الگوی مناسب ساخت که راه‏گشا و جواب‏گوی نیاز تمامی نسل‏ها باشد، مقایسۀ تطبیقی نظام آفرینش با نظام ساخت معاصر از منظر اسلام است. این پژوهش نظری، با رویکردی کیفی، به شیوۀ توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی با شواهدی از منابع کتابخانه‏ای و با تفسیر آیات و حکمت مربوط به آفرینش جهان و مقایسۀ آن با سبک معماری اسلامی و همچنین مقایسه با معماری معاصر در ایران صورت گرفته است و الگویی یکسان که دربرگیرندۀ هر سه الگو باشد ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


 

قرآن کریم
اترک، حسین (1383). مراتب خلقت از دیدگاه آیات و روایات، پژوهش‏های فلسفی-کلامی، 6(22)، 28-57.
انصاری، حمیدرضا و معظمی، منوچهر (1384). آفرینش اثر معماری: بنیان‏ها و سویه‏ها. هنرهای زیبا، 6(21)، 45-56.
حسینی، سیدفخرالدین و سلطانی، مهرداد (1397). تحلیل تطبیقی مفهوم محله در نظام سنتی شهرهای ایران با الگوهای مشابه (جایگزین) دورۀ معاصر، باغ نظر، 15(60)، 15-28.
سراج، سیدحسام‏الدین (1390). از گذر گل تا دل. تهران: کتاب نیستان.
گروت، لیندا و وانگ، دیوید (1386). روش‏های تحقیق در معماری. علیرضا عینی‏فر (مترجم). تهران: انتشارات حکمت، چاپ دوم.
لطیفی، محمد و دانشجو، خسرو (1395). آفرینش اثر معماری در نگاه به خلقت جهان آفرینش از دیدگاه قرآن، نقش‏جهان، 6(2)، 5-15.
ممتحن، مهدی، حجت، عیسی و ناری قمی، مسعود (1396). تأملی در مفهوم و ارزش خلاقیت: ارزش خلاقانۀ معماری مبتنی بر الگو (مقایسۀ چارچوب ارزشی سنتی، معاصر و اسلامی). مطالعات معماری ایران، 6(11)، 63-84.
ناری قمی، مسعود (1396). نظریۀ معماری اسلامی یا نظریۀ اسلامی معماری: نقدی بر اصالت اسلامی رویکردهای نظری و عملی در دوران معاصر. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 3(2)، 17-31.
ناری قمی، مسعود و ممتحن، مهدی (1399). الگوهای تربیت شخصیت در آموزش معماری: تطبیق رویکردهای رایج با نگرش اسلامی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 10(35)، 219-244.