تأثیر رنگ در آرامش محیطی فضاهای داخلی بیمارستان روانی کودکان از دیدگاه کاربران (نمونۀ موردی: بخش اطفال بیمارستان اعصاب و روان روزبه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد معماری داخلی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

فضایی که کودکان در آن بستری می‌شوند ازجمله فضاهایی است که در حالت روحی و روانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. کودکان بیمار به‌نسبت بزرگ‌سالان حساس‌تر و زودرنج‌ترند؛ پس طراحی داخلی فضای درمانی‌ای که کودک در آن بستری است باید به‌‌گونه‌ای باشد که آرامش محیطی را در ‌فضا فراهم کند. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی پالت رنگی مناسب برای افزایش آرامش محیطی در فضاهای درمانی کودکان از منظر کاربران (کودکان بیمار، مادران همراه و پرستاران) است. به‌منظور دستیابی به این هدف، در این پژوهش با درپیش‌گرفتن رویکردی کیفی، از روش مردم‌نگاری بهره گرفته شده است. روش نمونه‌گیری این پژوهش هدفمند و جامعۀ آماری را کودکان بستری در بخش اطفال بیمارستان اعصاب و روان بیمارستان روزبه و مادران همراه آن‌ها و همچنین پرستاران بخش مربوطه تشکیل می‌دهند. در بخش مربوط به مادران و پرستاران، داده‌ها ازطریق انجام مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته به‌دست آمده‌اند، اما به‌سبب دشواری‌های دسترسی به کودکان و مصاحبه با آنان، برگه‌‌های رنگ‌آمیزی، که دربردارنده‌ی تصاویر سه‌بعدی خام از فضاهای بخش اطفال بود، در اختیار آنان قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که رنگ‌هایی که با سفید تضعیف شده‌اند پسند مادران و رنگ‌های سرد برای پرستاران آرامش‌‍‌بخش‌ترند. کودکان نیز علاقه‌مندند که از رنگ‌های شاد و ملایم در فضاهای بیمارستان استفاده شود. درنهایت سعی شده است پالت‌های رنگی مدنظر از میان داده‌های به‌دست‌آمده استخراج و ارائه شوند.

کلیدواژه‌ها


آقالطیفی، آزاده (1391). انسان و خانه: تبیین الگوی تعامل انسان و خانه معاطر در ایران. پایاننامه دکتری. دانشگاه تهران. تهران.
اولیوریو‌فراری، آنا (1373). نقاشی کودکان و مفاهیم آن. تهران: نشر دستان.
ایتن، یوهانس (1387). عناصر رنگ ایتن. ترجمۀ بهروز ژاله دوست. تهران: انتشارات عفاف.
حجت، عیسی و ابن‌شهیدی، مرجان السادات (2011). بازتعریف فضای بستری در بیمارستان اطفال بر مبنای ارزیابی و تحلیل نیازهای کودکان با رویکرد کاهش ترس از محیط. معماری و شهرسازی، 3(4)، 33-44.
خانی‌زاده، شهریار (1398). طراحی بیمارستان اصول و مبانی معماری و طراحی داخلی بیمارستان. تهران: هنر و معماری قرن.
خسروجردی، مکرم (1391). بررسی رنگ و گرافیک محیطی بیمارستان کودکان، چهارمین کنگرۀ بینالمللی معماری، عمران و توسعۀ شهری و شهرسازی تهران.
دالک، هیالری، لیتلفر، بلجی و الاو، دیوید (1391). رنگ و نورپردازی در طراحی بیمارستان. ترجمۀ محدثه السادات امیری. نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد.
درگاهی، حمید (1391). استاندارهای بیمارستان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رضائی‌زاده مهابادی، کامران و توکلی، درسا (1399). بررسی تأثیرات طراحی نور و رنگ محیط بر بهبود کودکان بیمار در بیمارستان، هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و ششمین نمایشگاه تخصصی انبوهسازان مسکن و ساختمان استان تهران، تهران.
صدیق‌ اکبری، سحر و نوری، رویا (1392). بررسی جایگاه روان‌شناسی محیط نور و رنگ در طراحی فضای درمانی با محوریت کودک. ویژهنامۀ منتخب مقالات اولین همایش روشنایی و نورپردازی ایران. ۷‌(5). 53-54.
کرمن، لویی (1389). نقاشی کودکان. تهران: اسرار دانش.
کریمی، ویکتوریا (۱۳۸۵). هنر درمانی (رنگ، فرم و فضا و تأثیرات آن بر گرافیک محیطی بیمارستان کودکان). مجلۀ رهپویه هنر. ۲(2)، 5-11.
کولیوند، پیرحسین، اسحق‌آبادی، آرزو و کاظمی، هادی (1396). روان‌شناسی رنگ و اثر آن بر طراحی بیمارستان و درمان بیمار. علوم اعصاب شفای خاتم، 5(2)، 130-142. http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.shefa.5.2.130
 گرجی مهلبانی، یوسف و صالح آهنگر، مژگان (1392). تأثیر رنگ در طراحی بخش بستری بیمارستان‌ها. معماری و شهرسازی ایران، ۴(۲)، 61-75. doi.org/10.30475/isau.2014.61975
لوشر، مارکس (۱۳۸۴)، روان‌شناسی رنگ‌ها، ترجمۀ ویدا ابی‌زاده، تهران: درسا.
Adams, A., Theodore, D., Goldenberg, E., McLaren, C., & McKeever, P. (2010). Kids in the atrium: Comparing architectural intentions and children's experiences in a pediatric hospital lobby. Social Science & Medicine, 70(5), 658-667.‏ https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2009.10.049
Ardalan, N., Bakhtiari, L. (2012). Sense of Unit, Nader. translated by Vandad Jalili, Elme memar royal pablication. 
Ardalani. H., & Ardalani, M. (2013). Practical tips about the properties of colors in the hospital, Professional site of hospital building building in Iran, Iran. http://hospital-ir.com/ articledetails/3371/.
Bevan Jones, R., Stallard, P., Agha, S. S., Rice, S., Werner‐Seidler, A., Stasiak, K., ... & Merry, S. (2020). Practitioner review: Co‐design of digital mental health technologies with children and young people. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 61(8), 928-940.‏ https://doi:10.1111/jcpp.13258
Boyatzis, C., Hague, A., & Perkins, C. (1991). The use of Baker-Miller pink in police operational and univeristy experimental situations in Britain. Int J Biosocial Med Res, 13(1), 118–27.
Brooker, A., & Franklin, A. (2016). The effect of colour on children's cognitive performance. British Journal of Educational Psychology86(2), 241-255.‏
Cheskin, L. (1948). How to predict what people will buy. Liveright Publishing Corporation.
Dalke, H., Littlefair, P. J., & Loe, D. L. (2004). Lighting and colour for hospital design. The Stationery Office.‏
Eckhardt, K., M., & Ermann, M. (1977). Social Research Methods. Londen: Randon House Press.
Edge, K. J. (2003). Wall color of patient's room: effects on recovery (Doctoral dissertation, University of Florida).‏. https://doi.org/10.52547/sofeh.32.1.57
Gross, J., & Hayne, H. (1998). Drawing facilitates children's verbal reports of emotionally laden events. Journal of experimental psychology: applied4(2), 163.‏ https://doi.org/10.1037/1076-898X.4.2.163
Hunter, M.D., Eickhoff, S. B., Pheasant, R.J. Douglas, M.J., Watts, G.R., Farrow, T.F.D., Hyland, D., Kang, J., Wilkinson, I.D., Horoshenkov, K.V., & Woodruff, P.W.R. (2010). The state of tranquility: Subjective perception is shaped by contextual modulation of auditory connectivity. Neuroimage53(2), 611-618.‏ https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2010.06.053
Kaplan, S. (1989). The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework. Journal of environmental psychology, 15 (3), 169 -182. https://doi.org/10.1016/0272-4944(95)90001-2
Kopacz, J. (2004). Color in three-dimensional design, New York: McGraw-Hill Professional
Mahnke, F. H. (1996). Color, environment, and human response: an interdisciplinary understanding of color and its use as a beneficial element in the design of the architectural environment. John Wiley & Sons.
Mahnke, F. H. (1996). Color, environment, and human response: an interdisciplinary understanding of color and its use as a beneficial element in the design of the architectural environment. John Wiley & Sons.‏
Minooei, F., Foroutan, M., Soroush, M. M., & Aghalatifi, A. (2020). Environmental tranquility: A conceptual framework and urban‎ architectural features. Space Ontology International Journal9(3), 1-14. http://dx.doi.org/10.52547/hafthesar.10.38.5
Orchard, S. E. (1977). Proceedings of the Inter‐Society Color Council Technical Conference “Instrumental Colorant Formulation 1976” Williamsburg, Virginia. II: The Missing Variable: Internal Surface Reflection.‏
Shields, L., Kristensson‐Hallström, I., & O'Callaghan, M. (2003). An examination of the needs of parents of hospitalized children: comparing parents’ and staff's perceptions. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 17(2), 176-184.‏https://doi.org/10.1046/j.1471-6712.2003.00215.x
Tanuwidjaja, G., Kristanto, L., Elsiana, F., YUSANI, J., HARYOGO, M., & Santoso, S. B. (2016). HOSPITAL’S WALL COLOUR IMPACT ON STROKE PATIENTS’WARD USERS IN SURABAYA. DIMENSI (Journal of Architecture and Built Environment), 42(2), 77-80.‏
Tofle, R. B., Schwarz, B., Yoon, S. Y., Max-Royale, A., & Des, M. E. (2003). Color In Healthcare Environments-A Research Report.‏
Watts, G. R., & Pheasant, R. J. (2013). Factors affecting tranquillity in the countryside. Applied Acoustics74(9), 1094-1103.‏ https://doi.org/10.1016/j.apacoust.2013.03.007